هنر عکاسی چیست؟ معرفی عکاسی از گذشته تا به امروز و انواع آن

 

هنر عکاسی چیست؟

 در اصطلاح عامه، شغل عکاس را عکاسی گویند. از نظر لغوی عکاسی مترادف با روش عکس برداری است.لغت عکاسی ترجمه ای 

است برای واژه فتوگراف( photogtaphy ) که از ترکیب دوکلمه فتو و گرافی تشکیل شده است. فتو همان نور است و نور و نگارش 

را گرافی گویند.

ریشه کلمه فتوگرافی

ابداع کلمه «فتوگرافی» معمولابه سرجان درسال 1839 نسبت داده می شود. این کلمه براساس واژه های یونانی ( phós: genitive 

phótos ) به معنای « نور» و ( graphé ) به معنای « نگارش»است که از ترکیب آن دو «نگارش با نور» استخراج می شود.

 

   شاید بتوان عکاسی را در سه زمینه :

• علمی
• صنعتی
• هنری 

            برسی کرد.

در ابتدا عکاسی با استفاده از اصول علمی به وجود آمده . در واقع عکاسی کشف و یا اختراع یک شخص نیست.تاریخچه عکاسی در جهان نشان

دهنده اینست که عکاسی با توجه به تلاش های نو آورانه افراد مستعد در طول زمان تکمیل است.

  

تاریخچه عکاسی

 اختراع عکاسی به گذشته های دوری بر می گردد، اما این که دقیقا عکاسی در چه زمانی اختراع شد، دقیقا مشخص نیست. اگرسری به

گذشته این حرف بزنیم با تاریخ های بسیارمتعددی مواجه می شویم. این به این دلیل است که هنرعکاسی تاریخچه ای بسیار طولانی دارد و

قدمت آن به قرن پنجم قبل از میلادباز می گردد. در آن دوره از ابزار و تکنیکی به نام دوربین تاریک برای عکاسی استفاده می شد. دوربین تاریک

نشان می دهد که چگونه می توان از نور برای نمایش یک تصویر بر روی سطح صاف استفاده کرد. دوربین تاریک ممکن است ابزار مفیدی برای

نمایش تصاویرباشد، اما با این روش نمی توان تصاویری دائمی گرفت. واژه عکاسی برای اولین بار در دهه 1830 مورد استفاده قرار گرفت. در

عکاسی ممکن است به صورت رسمی در قرن نوزدهم اختراع شده باشد. اما انسان ها از مدت ها قبل با تکنیک های ابتدایی عکس می گرفتند.

عکاسی با وجودی که در فرانسه اختراع شده است اما توسط یک فرد کشف و تکمیل نشده است، بلکه نتیجه تلاش بسیاری ازافراد در زمینه های

مختلف و اکتشافات و نوآوری های آنان درطول تاریخ است. سال هاقبل از اختراع عکاسی، اساس کار دوربین عکاسی وجودداشته است؛ موزی

فیلسوف چینی، ارسطو و اقلیدس ریاضی دانان یونانی در سده 4 و 5 پیش از میلاد نحوه کارکرد دوربین سوراخ سوزنی را شرح داده بودند.

سوراخ سوزنی

ابن هیثم تئوری دوربین سوراخ سوزنی راگسترش دادودرمشاهدات خورشیدگرفتگی خوداز وسیله ای به نام «جعبه تاریک» استفاده کرده بود.

بسیاری او راعلاوه بر پایه گذار عکاسی ، نخستین دانشمندی می دانند که فیزیک را به طور کامل به دانشی تجربی تبدیل کرد. او که مخترع ذره

بین است، برای نخستین بار از دوربین سوراخ سوزنی و دوربین تاریکخانه ای در آزمایش هایش جهت بررسی خواص نوراستفاده کرد. آلبرتوس

ماگنوس درقرن سیزدهم میلادی نیترات نقره و ژرژفابریتیوس نقره کلریدراکشف کرد. ودانیل باربارو در سال 1568 میلادی نحوه عملکرددیافراگم و

کارکردعدسی در دوربین تاریکخانه ای را شرح داد. ویلهلم هومبرگ در سال 1694 میلادی توضیح داد که نور چگونه برخی از مواد شیمیایی را تاریک

می کند. و در سال 1802 میلادی توماس وجوود انگلیسی توانست بر روی سطح های حساس شده با نیترات نقره تصویر شفافی به دست آورد.

اتاق تاریک

 منجنر به تکامل عکاسی و پیدایش دوربین عکاسی شد. اتاق تاریک عبارت از اتاقی بدون پنجره است که به جز روزنه ای که بر یکی

از دیوارهای اتاق تعبیه شده، هیچ نوری به آن وارد نمی شود. تصاویریاچشم اندازهای روبه روی روزنه به صورت وارونه بردیوار روبرویش بازتاب

می یابدکه قابل دیدن است. بعضی از نگارگران از تصاویر بازتاب یافته به عنوان الگوی نقاشی استفاده می کردند. بعدها همین اتاق تاریک در

ابعاد کوچک تر تبدیل شد به دوربین عکاسی، یعنی در برابر روزنه ای که وجود داشت ماده حساس به نور قرار می دادندتا تصاویر بازتابش یافته،

ثبت وضبط شود.

اتاق تاریک

اولین تصویر لیتوگرافی نوری در سال 1822 میلادی توسط مخترع فرانسوی، ژوزف نیسه فور نیپس تولید شد اما در هنگام رونوشت برداری از بین

رفت. اما نیپس در سال 1826 دوباره توانست عکسی دائمی ازطبیعت به نام اصطبل و کبوترخانه راخلق کند. ولی زمان نوردهی این عکس هشت

ساعت بودکه زمان بسیار درازی است، و مشکل دیگر هم این بود که تصویر نگاتیو بودیعنی هرچه سفید بود راسیاه هرچه سیاه بودرا سفیدنشان

می داد. به همین دلیل او به یافتن فرایند بهتری بود و با همکاری لوئی داگر ، آزمایش هایی را بر ترکیبات نقره براساس یافته های یوهان

هاینریش شولتز در سال 1816 میلادی انجام دادند؛ در آن سال شولتز مشاهده کردکه مخلوطی از نیترات نقره و آهک در مقابل نور، تیره می شوند.

       اصطبل و کبوترخانه

دوربین عکاسی

برای قدم گذاشتن به دنیای عکاسی، بعد از مشخص کردن علاقه خود در این حوزه، اولین ابزار مورد نیاز برای شروع، دوربین عکاسی متناسب با

هدف ما است.دوربین عکاسی از یک اتاقک تشکیل شده که بر جدارهای آن یک عدسی محدب با فاصله کانونی ثابت قراردارد. در جدار مقابل این

عدسی فیلم و بین فیلم و عدسی دیافراگم وجود دارد.علاوه بر این دوربین به دستگاه تنظیم فاصله (مسافت یاب نوری)، شاتر یا بندان، نورسنج

(طیف سنج نوری)، منظره یاب و صفحه نمایش مجهز است.

اجزای دوربین

اجزای دوربین عبارتند از عناصری که یک دوربین عکاسی را تشکیل می دهند. دوربین های عکاسی از دو جز اصلی و چند جز فرعی تشکیل

می شوند که در زیر به صورت خلاصه به مهمترین

آنها اشاره می کنیم :

•  بدنه : تنه یا بدنه اصلی دوربین که از قسمتها و اجزای دیگری تشکیل می شود :

1.  ویزور (منظره یاب) : چشمی دوربین که عکاس کادر را در آن می بیند.
2.  شاتر یا پرده مسدود کننده : که مانع از برخورد نور به سطح حساس می شود و هنگام عکسبرداری کنار می رود.
3.  فیلم یاسنسور : در پشت اتاقک تاریک و لنز قرار می گیرد.
4.   اتاقک تاریک

• لنز : بر روی اتاقک تاریک لنز قرار می گیرد و داخل آن یک عدسی محدب که تصاویر را واضح تر ثبت می کند هست.اما اشکالات و اعوجاج
  هایی نیز در تصویر ایجاد می کندکه باپیشرفت تکنولوژی و ساخت لنزهای جدید، این عیوب به مرور در حال برطرف شدن هستند. لنزهاانواع مختلفی دارند.  

1.  دیافراگم : سوراخ مجهز به عدسی درون لنز است که مقدار حجم نور وارد شونده به اتاقک را کنترل می کند.

 انواع دوربین

 دوربین ها بر اساس اجزای تشکیل دهنده تقسیم بندی های مختلفی دارند.

قبل از پدیدار شدن تکنولوژی دوربین های عکاسی دیجیتال، دسته بندی دوربین ها به صورت زیر انجام می شد :

• بر اساس فیلم مصرفی :

1.   قطع بزرگ (Large Format)
2.  قطع متوسط (Mediume Format)
3.   قطع کوچک ( 135 خانگی)
4.  خاص (پولاروید هوایی مینیاتوریی)

• بر اساس ساختمان منظره یاب (که دیگر مورد استفاده قرار نمی گیرد :  

1.   منظره یابی (دارای خطای دید پارالکس)
2.  تک لنزی انعکاسی
3. دو لنزی انعکاسی (دارای خطای دید پارالکس)

اما پس از ورود دوربین های دیجیتال به عرصه عکاسی، دسته بندی دیگری از انواع دوربین اهمیت یافت که اساس تفکیک آنها از یکدیگر  

صفحه حساس آنها است :

•   دوربین های آنالوگ : دارای صفحه حساس شیمیایی
• دوربین های دیجیتال : دارای صفحه حساس الکترونیک (سنسور) که انوااع آنها به صورت زیر است :

1.  دوربین های ببین و بگیر (point and shoot) : که هیچ گونه تنظیماتی ندارند و تنها با فشار دادن شاتر عکس می گیرند همچنین دارای
   
   کیفیت نه چندان مطلوبی هستند.   
2. دوربین های کامپکت (Compact) : دارای لنز غیر قابل تعویض با کیفیت های متفاوت که بیشتر آنها از کیفیت خوبی بهرمندند اما ایندسته از دوربین ها چندان حرفه ای نیستند و برای عکاسی حرفه ای  توصیه نمی شوند.
3. دوربین های تک عدسی انعکاسی (Single Lens Reflex – SLR) : دوربین های حرفه ای عکاسی که دارای یک لنز قابل تعویض هستند.
4. دوربین های دولنزی (Doual/Double Lens) : دارای دو لنز روی بدنه هستند که بیشتراین دوربین ها ازنوع قطع متوسط هستند. امروزه کار 
   با دوربین های پیشرفته به نحوی است که نیاز به گذراندن دوره های عکاسی برای آگاهی یافتن از نحوه کار کردن و عکس گرفتن با آنها  دارد چرا که برای استفاده از تمامی قابلیت های یک دوربین می بایست به آن مسلط شد.

استفاده از نور در هنر عکاسی

نورپردازی جهت دستکاری و یا کنترل نور طبیعی محیط انجام می شود تا نور مورد نیاز عکاس را با کیفیت و  شدت مناسب تامین کند . شما 

می توانید به راحتی در یک تصویر دو بعدی، با نورپردازی مناسب به سوژه، تصور و حس یک تصویر سه بعدی را در بیننده ایجاد کنید. معمولا 

جلوه های ویژه بصری از ترکیب نور و سایه با یکدیگر ایجاد می شوند.

به کارگیری نور در عکاسی به اندازه تسلط بر ترکیبات بندی اهمیت دارد. به خصوص در عکاسی تبلیغاتی شماباید توجه داشته باشید که این نور 

است که مشخص می کند کدام عکس خوب است و کدام جز بهترین ها می باشد. عکاسی تبلیغاتی از غذا و عکاسی تبلیغاتی از لباس همچنین از 

شناخت کافی نور بسیار بهره می گیرند.

انواع نور در عکاسی

حال که تا حدودی با اهمیت با در عکاسی آشنا شدید قصد داریم انواع نور در عکاسی که در زیر آمده را به شما معرفی کنیم. 

• نور مستقیم خورشید
• نور آسمان
• نور غیر مستقیم
• نور از کنار
• نور از پشت
• نور مصنوعی
• ساعت طلایی 

نور مستقیم خورشید

پایه ای ترین شکل نور است. اکثر عکس هایی که تا کنون گرفته شده اند، نور خورشید به عنوان منبع اصلی آنها قرار گرفته است. نور خورشید               

خوب است ولی اگر نور مستقیم آن در مقابل سوژه قرار گیرد ، احتمالا بهترین انتخاب برای داشتن یک عکس دلپذیر نیست . پس می بایست

دقت لازم را داشته باشیم و بهترین حالت استفاده از آن را کشف کنیم.  

نور آسمان

نور آسمان یکی از شکل های جالب نور خورشید است. یعنی به جای استفاده از اشعه های گرم نور خورشید، سوژه ی ما به وسیله ی نور روشن 

و خنک آسمان نورپردازی می شود. دمای رنگ در این نور سردتر به نظر می آید و سایه های نامشخص تری ایجاد می کند. 

نور غیر مستقیم

در این نمونه نور غیر مستقیم می تواند هم از منبع طبیعی (خورشید) و هم از منبع غیر طبیعی نشات بگیرد ولی معمولا از مورد دوم استفاده می شود. در 

بین انواع نور در عکاسی این نوع نور اغلب از چند سطح تابیده می شود و نسبت به نور آسمان سایه های نامشخص تری را شکل می دهد. روز 

ابری می تواند نمونه ای از این نوع نور باشد.

نور از کنار

این نوع نوردهی در میان انواع نور مختلف می تواند بافت و جزئبات را تشدید یا پنهان کند که البته به زاویه ی نوردهی بستگی  دارد. این منبع 

نور می تواند مستقیم یا پخش باشد. نوردهی نوردهی از کنار برای تکنیک های خاصی از عکاسی پرتره و عکس های چشم گیر از طبیعت و 

ساختمان ها بسیار مناسب است.

نور از پشت

 سوژه بین منبع نور اصلی و دوربین قرار می گیرد. با استفاده از این نور می توانیم تصویر سیاهی از سوژه را در تضاد با پشت 

زمینه داشته باشیم. با اصول نوردهی از پشت می توانیم عکس هایی متفاوت و جذاب خلق کنیم. 

نور مصنوعی

در میان انواع نور در عکاسی، این نورها در شکل های مختلفی وجود دارند. وقتی که نور خورشید در دسترس نیست یا برای بهتر کردن نور خورشید 

می توان از نورهای مصنوعی استفاده کرد.  چراغ های خیابان و لامپ های خانه نیز به عنوان منابع نور مصنوعی قابل استفاده هستند.

ساعت طلایی

ساعت طلایی دو بار در روز اتفاق می افتد. که یک ساعت درست بعد از طلوع خورشید و قبل از غروب آن است. سایه ها بلندترند، رنگ ها گرم 

ترند و نور ملایم تر است.

کیفیت نور در عکاسی

کیفیت نور برای عکاسان مختلف متفاوت است و احتمالا معانی متفاوتی در مراحل مختلف عکاسی شان دارد. واقعیت این است که ممکن است 

همیشه تعریفی به عنوان بهترین کیفیت نور که در همه موقعیت ها کاربردی باشد، وجود نداشته باشد. در خلق یک عکس ، جهت نور تعیین 

کننده تمام کیفیات مرتبط با سایه، کنتراست، و بافت در عکاسی منظره است. سایه در تبع آن، عمق، شکل، بٌعد یک صحنه و همچنین حس 

محرکه یک عکس را تامین می کند. پس با توجه به سوژه ای که از آن عکس می گیرید، کیفیت نور را هم باید در نظر داشته باشید.

عوامل موثر نور در عکاسی

یکی از مهمترین عوامل موثر بر کیفیت نور، اندازه منبع نور است که گاهی سایه های نرم و گاهی سایه های تیز ایجاد می کند. از عوامل موثر 

دیگر، فاصله منبع نور تا سوژه است به طوری که هر چه منبع نور دورتر شود سایه ها عمیق تر و لبه سایه ها تیزتر می شود. انعکاس های نورانی

روی برآمدگی های صورت سوژه هم جزو کیفیت نورپردازی محسوب می شود و هر چه منبع نور از سوژه دورتر باشد یا منبع نور کوچکتر باشد، این

نقاط شدیدتر و تیز تر دیده می شوند.

شدت نور

شدت نور (روشنایی) مستقل از کنتراست، یکنواختی ، و بقیه است. لازم به ذکر است که چشم انسان اغلب مواقع در نور بسیار شدید و یا نور 

بسیار کم دچار اشتباه می شود.تنظیمات نوردهی، همراه با حساسیت فیلم یا سی سی دی، روشنایی تصویر را کنترل می کنند. با استفاده از یک 

دوربین نوردهی خودکار میزان نور به صورت غیر مستقیم بر عمق میدان و ایجاد حرکت محو (بلر) موثر است. مثلا، روشنایی زیاد و فیلم سریع 

(حساسیت بالا) به سمت دیافراگم بسته و سرعت شاتر سریع هدایت می شود. احتمالا در شرایط کم نور نیازمند زمان نوردهی طولانی هستید 

که همین در فیلم رنگی غالبا رنگ های تحریق شده می دهد.

رنگ نور و دمای رنگ در عکاسی

در توجه به نور در عکاسی، رنگ نوری که فضا را روشن کرده است اهمیت زیادی دارد و درک نظریه رنگ نوری نیز ضروری است. نور مرئی، باریکه 

کوچکی از تابش الکترومغناطیسی است که چشم انسان به آن حساس است. نور مرئی مرز دقیقی ندارد و توان درک آن در افراد مختلف متفاوت 

است. با متوجه به متفاوت بودن طول موج انتشار فتون ها در فضا، پرتوهای متفاوتی ازایکس ری تا پرتوهای رادیویی تولید می گردد و چشم 

انسان فقط بخش اندکی از فتون های منتشر شده در فضا را می تواند مشاهده کند. در صورتی که صفحات حساس به نور (عکاسی با سیستم 

آنالوگ) یا سنسورها (عکاسی با سیستم دیجیتال) دامنه ثبت به مراتب گسترده تری نسب به چشم انسان دارند. به عنوان مثال نور خورشید در

ابتدای طلوع تا پایان غروب، طیف گسترده ای از رنگ نور در موقعیت های جغرافیایی مختلف در اختیار ما قرار می دهد.  

دمای رنگ در عکاسی چیست

اصلی ترین مشخصه ی نور مرئی که کاربرد مهمی در صنعت چاپ و نشر، ساخت فیلم، عکاسی، فیلم برداری و سایر صنایع دارد، دمای رنگ است. 

بر خلاف باور اغلب افراد، دمای رنگ نور هیچ ارتباطی با دمای منبع نور ندارد. برای درک بهتر دمای رنگ نور بهتر است یک مثال بزنیم : هنگامی که 

یک قطعه فولادی گداخته می شود، در ابتدا رنگ آن قرمز تیره می گردد و هر چه گرم تر شود، رنگی بین آبی و سفید می گیرد. هرچه این فرایند

گرماگیری افزایش پیدا کند، رنگ فلز گداخته از آبی به بنفش تغییر می کند و سرانجام از خود اشعه ماوراء بنفش ساطع می کند. باسردتر شدن 

فلز، رنگ آن ابتدا زرد و سپس به نارنجی و قرمز متمایل می شود. در نتیجه هر چه مقدار عددی دمای رنگ نور پایین تر باشد به معنی رنگ گرم تر

و هر چه عدد دمای رنگ نور بالاتر باشد به معنی رنگ سردتر خواهد بود. یکای اندازه گیری دمای رنگ نور عکاسی کلوین با نماد K است. بد نیست 

بدانید که یکای کلوین به احترام فیزیکدان ایرلندی، ویلیام تامسون لرد کلوین نام گذاری شده است. 

در رایطه با درک مفهوم دمای رنگ نور، دو متغیر اثرگذار موجود است : 

1. دمای رنگ نور منبع
2. دمای رنگ نور صفحه حساس به نور ( عکاسی آنالوگ ) یا سنسور ( عکاسی دیجیتال ) 

 تراز سفیدی یا تراز سپیدی ( white balance ) در عکاسی

اثر گذاری منابع نوری مختلف بر روی رنگ سفید در شرایط مختلف باعث می شود رنگ سفید به رنگ های متفاوت دیگر متمایل شود. این تغییر 

رنگ در محیط های مختلف توسط مغز انسان در کسری از ثانیه و به خوبی تصحیح می شود و در نتیجه ما هیچ گونه تغییری در رنگ ها احساس 

نمی کنیم. بدیهی است برای داشتن رنگ های طبیعی و صحیح در مقوله ی نور در عکاسی، باید فرآیندی که توسط مغز انسان انجام می شود به 

دوربین منتقل شود تا دوربین امکان درک و خوانش صحیح رنگ سفید در مواجهه با منابع نوری مختلف را داشته باشد.فرآیند پردازش تصحیح

رنگ سفید در سیستم آنالوگ به صورت اپتیکی یعنی استفاده از فیلترهای رنگی مختلف هنگام عکس برداری و در سیستم دیجیتال این فرآیند 

به صورت نرم افزاری و توسط نرم افزار داخلی دوربین یا نرم افزارهای ویرایش عکس صورت می پذیرد.

نکاتی در مورد بازتاب کننده ها

بازتاب کننده ها یا رفلکتورها چه خریده شده باشند چه خانگی ساخته شده باشند، می توانند تفاوت زیادی در کیفیت عکس ایجاد کنند. بازتاب 

کننده ها دقیقا کار ذکر شده در اسم شان را انجام می دهند: بازتاب نور. آنها برای فرستادن نور به نقاط تاریک سوژه استفاده می شوند تابا نور 

پوشیده شوند و سایه های ناخواسته حذف شود. باقرار دادن سوژه پشت به خورشید و قرار گرفتن خودمان رو به خورشید می توانیم نتیجه های 

خیره کننده ای به دست آوریم و نتیجه سوژه ای خواهد بود که به زیبایی از هر دو طرف، جلو و عقب توسط خورشید روشن شده است. در اینجا

تعدادی از رنگ های اصلی و اثر آنها بر روی رنگ و کیفیت نور سوژه به صورت مختصر آورده شده است.  

طلایی : تن های گرم ایجاد می کند و پوست سوژه را کمی برنزه تر نشان می دهد.

سفید : تاثیر رنگ خنثی نور موجود را جمع می کند و به طور ملایم سایه ها را می پوشاند تا سوژه روشن شود. برای عروس ها عالی است چرا که 

رنگ سفید لباسشان را تغییر نمی دهد.

آبی : تن های سرد.

نقره ای : تاثیر رنگ خنثی دارد ولی روشن تر از نوع سفید است.

شفاف : در این خانواده ابزار، قاب های شفافی وجود دارد که می تواند نور خشن را به زیبایی مانند یک تکه ابر در آسمان فیلتر کند. مزیت دیگر 

استفاده از بازتاب کننده ها، درخششی است که ایجاد می کنند. این حالت وقتی است که منبع نور در چشمان سوژه قابل مشاهده باشد. بر خلاف 

استفاده از فلاش برای پوشش دادن سایه ها، استفاده از یک بازتاب کننده به شما قابلیت کنترل درخشش را می دهد.

عکاسی انواع مختلفی دارد که می توان به عکاسی مستند، عکاسی معماری، عکاسی مد و… به آن اشاره کرد. در ادامه باانواع عکاسی آشنا می شویم.